▲

» Boeken » Al deze Stenen voor Sparen en Lenen » Hoofdstuk 2 » Pagina 13-14

2. Het ontstaan van coöperatieve banken in Nederland

Boerenleenbanken en Raiffeisenbanken

In 1896 komen de eerste initiatieven van de grond. De “Nederlandsche Boerenbond” wordt opgericht. Deze bond zal zich, in tegenstelling tot de, landbouwmaatschappijen die er tot dan toe waren, richten op het financieel welzijn van de gehele agrarische stand, dus ook de kleinere boeren. Met name de afdelingen van de Bond in Brabant en Limburg maken zich sterk voor de oprichting van coöperatieve kredietbanken.

Pater G. van den Elsen.

In Brabant is Pater G. van den Elsen de grote stimulator. De naam Boerenleenbank is dan ook door hem bedacht. In een serie artikelen legt hij uit wat het wezen en nut achter de gedachten van Raiffeisen zijn. Natuurlijk ging het hem niet alleen om de financiën. “Den woeker te weren, den landman in zijn nood bij te staan, maar ook spaarzaamheid, naastenliefde, arbeidzaamheid en matigheid te bevorderen ... is het doel der leenbanken.” Met dit citaat is het duidelijk dat Van den Elsen een voorstander was van Raiffeisen en niet van Schulze. Helaas was het ook in het zuiden van het land, waar de strijd over de rechtsvorm van de nieuwe leenbanken ontstond. Een strijd die uiteindelijk zou resulteren in twee centrale banken. Bij de oprichting van een coöperatieve vereniging waren er twee mogelijkheden om de vereniging te laten registreren en daarmee een officiële status te krijgen, die ook juridische bescherming biedt. Een wet van 1855 gaf de mogelijkheid om de coöperatie op te richten als een koninklijk erkende vereniging. Deze procedure was goedkoop en gaf de mogelijkheid de statuten ook duidelijk te richten op de geestelijke verheffing van de leden.

Eén van de oudste notariële akten.

In 1876 was de “Wet op de Coöperatieve Verenigingen” ingesteld. Het Hoofdbestuur van de Boerenbond geeft aan deze registratie de voorkeur, omdat dan onder andere de aansprakelijkheid beter geregeld is. Volgens deze wet moet de oprichting met een notariële akte worden bevestigd en daaraan zijn hoge kosten verbonden. Wie de handgeschreven akten uit die tijd ziet, kan zich bij die kosten ook iets voorstellen.
In het gebied van de huidige Rabobank Westfriesland-Oost, is alleen de Boerenleenbank Grootebroek in 1903 opgericht bij Koninklijk Besluit. Het geeft iets weer van de zuinigheid waarmee ook toen al werd omgegaan met het geld van de coöperatie.

 

---