» Diversen » Krantenknipsels

Wandelen door Andijk was werken aan een platenboek
(Uit: Enkhuizer Courant (?), 9 november 1990, Auteur: Michiel Snik)

Ze kijken allemaal recht in de lens van het fototoestel terwijl ze in de deuropening staan van het winkeltje van J. Zee. Die naam is duidelijk leesbaar op het bovenlicht. De mensen op het plaatje hebben zich voor de fotograaf niet in het nette pak gestoken. In een uitgebreid fotobijschrift wordt de familie op de prent ‘behandeld’. ‘Links Albert van Dokkum, die de oversteek van Urk naar Enkhuizen maakte. Door toevallige omstandigheden maakte hij kennis met dochter Trien Zee. De vrouw achteraan is Trijntje Kwantes Ariedochter, gehuwd met Jaap Prins. De kleinste is Jan Zee Meindertzn, binnen de familie zou hij de laatste kruidenier worden’.

Jan van der Gulik: „Iedere keer als er weer een oude Westfries het tijdige met het eeuwige verwisselt, denk ik: daar gaat weer een belangrijke informant.”

Deze prent is één van de 117 foto's over de Andijker Hoekweg, Bakkershoek, Middenweg en Kathoek voor 1916 die in het album te vinden zijn. Oud Andijker Jan van der Gulik heeft twee jaar aan de samenstelling van dit boek gewerkt. Volgens Van der Gulik dekt het boek 95 procent van het gebied aan de dijk dat na de dijkverzwaring van 1916 voor een groot deel is verdwenen.

„Niet alles is op de plaat in Andijk vastgelegd. Daarom durf ik ook niet te zeggen dat ik ieder plekje in het album onder de loep heb genomen. Desondanks is deze gemeente het meest gefotografeerde dorp van West-Friesland. Ik spaar al jaren ansichtkaarten. Het is mijn hobby. Inmiddels heb ik al enkele boekjes uitgebracht onder de titel ‘Het Dorp’. Dit nieuwe boek is echter iets geheel anders. Bij iedere foto staat een uitgebreide beschrijving van het huis en de bewoners. Omdat zo'n honderd huizen met de grond gelijk zijn gemaakt door die Dijkverzwaring en de aanleg van de latere Dijkweg zijn veel foto's niet meer thuis te brengen. Met behulp van dit boek is dat nog wel mogelijk.”

Met de 117 foto's in de hand heeft Jan een wandeling gemaakt door een gedeelte van Andijk. Volgens de samensteller sluiten de plaatjes in het boek perfect op elkaar aan. „Met een loep heb ik iedere foto nauwkeurig bekeken en vervolgens gerangschikt. Bij fotokaarten kun je aardig uit de weg met een vergrootglas. Ik heb ook enkele licht-afdrukken. Met een loep kun je dan helemaal niets doen omdat het beeld alleen maar vertroebeld wordt. Als je een prent in handen krijgt is het soms moeilijk te zeggen waar het huis heeft gestaan en wie er gewoond heeft. Je gaat dan op zoek naar allerlei herkenningspunten. Dat is vaak een heel gezoek. Je moet dit boek zien als een reconstructie zoals Andijk aan de Zuiderzeedijk er voor 1916 heeft uit gezien.”

Bij iedere plaat staat een gedetailleerde beschrijving. Nauwkeurig wordt vermeld wie met wie getrouwd is, of ze verhuisd zijn en hoe de samenstelling van het gezin er uitzag. Ook de omstandigheden waarin de mensen toen woonde wordt haarfi‘genoot’ vervolgens de Bakkershoek. Ook de staat van het huis en de opleiding van de mensen wordt vermeld.

Volgens Van der Gulik wordt met het vermelden van deze gegevens niet de privacy van de mensen aangetast. „Nee, natuurlijk niet. De nazaten vinden het juist leuk om te lezen waar en hoe hun opa's en oma's leefden. Door zoveel informatie te geven wil ik ook een beetje een sfeertje kweken zodat de lezers zich een beeld kunnen vormen van het leven aan het begin van deze eeuw. Daar komt bij dat het boek ook leesbaar moet blijven. Door alleen een simpel fotobijschriftje af te drukken maak je het je erg gemakkelijk. Daar heb ik bewust niet voor gekozen.”

Het meeste materiaal komt uit de oude doos van de samensteller zelf. De informatie over de prenten is veelal afkomstig van twee oude Andijkers, Piet Kistemaker en Klaas Nierop. „Zonder hen had ik nooit al die informatie boven tafel gekregen. Iedere keer als er weer zo'n oude Westfries doodgaat, denk ik: ‘daar gaat weer een belangrijke informant’. Ik durf echter wel te beweren dat alle informatie juist is. Het is volgens mij dus een prima naslagwerk.”

Voor enkele platen heeft de samensteller erg veel moeite moeten doen. Zo heeft hij behoorlijk gespeurd naar het straatje van de ‘skeerwinkel’ van Willem Gutter. Deze zaak is later naar de Middenweg verkast. Ook de foto van de schuitehelling van Piet Hoek, bezijden de Oostkant van de ‘gereformeerde’ school, heeft Van der Gulik heel wat werk gekost. „Ik kon die foto nergens thuisbrengen. Ook mijn trouwe informanten wisten niet waar deze plaat ergens gemaakt moest zijn. Na een tijdje viel mijn oog bij een andere foto op een stukje van het dak van de schuitehelling. Die prent kende ik wel. Later bleek dat het pand begin 1900 verbouwd was. Vandaar dat niemand wist dat de schuitehelling met de bijbehorende gebouwen van Piet Hoek was”

In het boek kondigt de schrijver aan dat er een deel twee gaat komen. Of dat tweede boek ook uitgegeven gaat worden is echter nog onzeker. „Ik moet eerst deel één kwijt zijn voor ik de nieuwe uitgave naar de drukker breng. Ik wil echter Andijk wel compleet in beeld brengen. Dat komt misschien omdat ik van geboorte Andijker ben. Ook al wordt deel twee niet uitgegeven, maken doe ik het toch.”

‘Oud Andijk in beeld’ is was te koop bij Boekhandel Bakker in Hoorn, Blokpoel in Wervershoof, De Boekwijzer in Andijk, Stumpel in Enkhuizen, Iedema in Medemblik en Bruna in winkelcentrum Streekhof in Stede Broec.