» Diversen » De Speelwagen » 1950 » No. 6 » pagina 192
Eerder verschenen in 'De Speelwagen',
5e jaargang,
1950,
No. 6,
pagina 192.
Uitgave: Historische Genootschappen in Hollands Noorderkwartier.
Auteur: E. Kroeskop.
HISTORISCHE STUDIËN OVER DE ZAANSTREEK – Door S. Lootsrna, Tweede bundel, 256 blz. tekst;
9 platen op kunstdrukpapier, Uitgave: P. Out N.V. Koog a. d. Zaan.
Op 15 Mei was het tien jaar geleden, dat Sipke Lootsma aan zijn gezin, aan het onderwijs en aan de
wetenschap ontviel. Toegewijde vrienden hebben onder auspiciën van de Oudheidk. Vereniging
„Jacob Honig Jz Jr” die zijn wetenschappelijke nalatenschap verwierf, en met financiële
steun van de Zaanse industrieën en personen, ter ere van Lootsma's nagedachtenis, de boven
aangekondigde bundel studiën doen verschijnen. De talrijken ook in onze lezerskring, die het
voorrecht bezitten Lootsma persoonlijk te hebben gekend, dan wel aan de talrijke grotere of kleinere
geschriften van zijn hand een deel van hun historische vorming danken, zullen aan dit posthume werk
vol piëteit een plaats geven naast de eerste bundel, naast de „Bijdrage tot de geschiedenis
van de Walvisvaart”. Kenners en minnaars van de Zaanstreek zullen dit met nog meer genegenheid
doen; nu men onder de buiten-tekst illustraties enkele mooie reproducties heeft opgenomen uit het
waardevolle topographische tekenwerk van de hand van de heer J. Kruijver, te Zaandam, die dit jaar in
hoge ouderdom is overleden.
De tweede bundel is ook een waardig monument ter nagedachtenis van hem, die wij nog steeds zo node
missen, in deze zin, dat de nieuwe publicatie de gave, stoere kwaliteiten van haar auteur nog eens
weer overtuigend aantoont. Lootsma had vooral oog voor de economische en sociale kanten van de
geschiedenisstudie. Een rijpe vrucht van deze studie is de hier volledig gepubliceerde, zeer gedegen
geschiedenis van de oude zeildoekweverij. De zeildoekweverij is later gecombineerd met de exploitatie
der oliemolens, en deze beide typische takken van de vroeg-kapitalistische Zaanse industrie vormden
toen de huwelijkspartners, waaruit een modern wereldbedrijf als de Linoleumindustrie (nog in haar naam
aan de lijnolie herinnerend!) werd geboren, in hetzelfde Krommenie, waar enkele eeuwen geleden de
thuiswerkende zeildoekwevers hun rollen „te kuste” brachten. Lootsma is op dit terrein
van de nijverheidsgeschiedenis een veilige, zakelijke gids, die heel wat mooie vondsten te tonen heeft.
Voor de Zaanse Verfmolens geldt dit evenzeer. Maar ook de „andere” zijde van de Zaankanters
heeft in deze bundel enige belichting gevonden: hun culturele belangstelling! Wat lazen zij, wat
verzamelden zij?
Wij wensen deze nieuwe bundel vele lezers. Wij wensen de lezers hetzelfde instructieve genoegen bij de
lectuur, dat wij er in mochten vinden.
E. Kroeskop