» Diversen
» De Speelwagen
» 1953
» No. 6
» pagina 169-170
Eerder verschenen in 'De Speelwagen',
8e jaargang,
1953,
No. 6,
pagina 169-170.
Uitgave: Historische Genootschappen in Hollands Noorderkwartier.
Auteur: Nijland.
Texel bezit unieke rijkdommen. Rijkdommen aan vogels, planten en insecten. Het landschap is
ongeëvenaard, zijn bevolking is eenvoudig en hartelijk, maar de kroon van alles spant toch de
Sluftervlakte, waar de natuur zich nog in al haar grootsheid laat zien. Eigenlijk verwachten wij elke
keer de wereldpremière van de Sluftersymphonie, zoals de Moldau, de Fingalshöhle en zoveel
andere indrukwekkende oorden reeds lang geleden beleefden.
De Sluftervlakte wordt grillig doorsneden door tal van geulen en waterloopjes, die te zamen een
miniatuur stroomstelsel vormen, waar de belangstellende alle verschijnselen die met stroomstelsels
samenhangen kan bestuderen. Zeer typisch is in dit verband, dat de geul zich langzaam maar zeker in
zuidelijke richting verplaatst, alles op zijn weg vernielend of het een wrak dan wel een bunker is.
Het water, dat speels langs het zand kabbelt blijkt een enorme kracht te bezitten.
Velen vragen zich af, hoe de Slufter ontstaan is. Dat is eigenlijk weer voor een deel mensenwerk.
Texel en zijn tegenwoordige noordpunt Eierland vormden vroeger geen geheel, maar waren twee eilanden,
gescheiden door een ondiep zeegat. Ruim driehonderd jaar geleden heeft men dit zeegat afgesloten.
Aan de westkant bleef een grote zandvlakte, aan de oostkant slibde de grond aan en werd later de
Eierlandse polder ingedijkt. Hier is de oude stroomgeul (die van voor de afsluiting in 1629) nog te
zien. Zij is nu een fraai gebogen, idyllisch binnenwatertje, de Roggesloot.
Keren we terug naar de ruige Sluftervlakte, in het voorjaar het onbetwiste domein van vogels en
schapen. Ja, schapen ook. Wanneer de boer zijn kudde gaat inspecteren, doet hij dit net als in
Australië te paard. Op het ongezadelde ros draaft hij door killen en slenken, over glibberige
slibvlakten en door mulle zandige duintjes, tot hij zijn vrijwel verwilderde woldragers ontdekt. Voor
vogels is het een lustoord. Bergeenden, kluten, ja, wat niet al nestelt er, tot eidereenden toe. Het
is maar goed, dat er in de broedtijd bewaking is, want de Texelaars zelf zijn wel eens de grootste
vijanden van de vogels, zonder te beseffen, dat zij daarmee ook hun eigen vijanden zijn, want vooral
aan de vogels dankt het Gouden Boltje zijn aantrekkingskracht. Ook plantenliefhebbers kunnen in de
Sluftervlakte hun hart ophalen. Kom maar eens in de volzomer, als de fraaie lila lamsoor in bloei
staat of in de herfst als miniatuur plantenleven de vlakte kleurt in een oneindig teder waas van
bruine en groene nuancen.
De snuffelaar kan er nog het genoegen smaken zeldzame of zelfs (voor Nederland althans) onbekende
planten te vinden, want in tegenstelling met Terschelling is Texel nog niet meter voor meter afgezocht
en geinventariseerd op zijn plantenrijkdom.
De fantast onder u kan het gaan als ons, toen wij eens duidelijk in de trillende lucht boven de vlakte
een vliegtuig zagen, dat klaarblijkelijk een noodlanding had gemaakt. Hitte, dorst en loomheid waren
vergeten en in looppas ging het op het vliegtuig af. Modderspattend plonsden we door de geulen tot we
nikkers gelijk waren. Het vliegtuig echter naderden we snel en daar ging het om. Het moest een sporttoestel
zijn, we zagen het duidelijk. Toen ineens viel de vleugel op de grond en een jutter, die z'n lange
strandhout dwars op zijn rug had gedragen, stopte een nieuwe pijp. Even later stapte het tweebenige
sportvliegtuig met een vriendelijke groet een paar verlegen, ijverig benende hardlopers voorbij!
Hier en daar herinneren wrakken er aan, dat bij storm en hoog water deze hele nu zo vredige Sluftervlakte
een wilde kokende zee kan zijn, maar dat past niet bij onze zomerse stemming.
Mogelijk gaat Waterstaat de Slufter nog eens bedwingen. Dat moet voor haar geroutineerde kampioenen
een koud kunstje zijn. Toch zullen wij daar niet om treuren. Natuurlijk, er zal dan veel verloren gaan,
maar de schone belofte, die een verzoetende Sluftervlakte inhoudt voor de natuurliefhebber, maakt alles
goed.
Nijland