» Diversen
» De Speelwagen
» 1953
» No. 6
» pagina 179-183
Eerder verschenen in 'De Speelwagen',
8e jaargang,
1953,
No. 6,
pagina 179-183.
Uitgave: Historische Genootschappen in Hollands Noorderkwartier.
Auteur: G. Kooyman.
Herinneringen uit mijn kinderjaren
In bundel XIV van „West-Friesland Oud en Nieuw” vinden wij van
de hand van wijlen P. Schuurman te Graft het volgende: „Na de omkading der buitenlanden ontstonden
op zandige hoogten, begroeid met kreupelhout tegen de afslag van het woelige Schermeer, gehuchten, onder
meer de Zuiderwoud” (later Driehuizen).
De „Tegenwoordige Staat van Holland”1,
vermeldt, dat daar in 1603 drie huizen werden gebouwd!! Tot aan de droogmaking der Schermer was er in
de dijk een verlaat tot spuiing van het overtollige water van het Schermereiland.
Dit is alles wat er over Driehuizen wordt vermeld in de verschenen bundels van „ West-Friesland
Oud en Nieuw”. Hoewel een klein dorpje is het misschien toch wel aardig hierover iets te schrijven.
Ik heb nl. het voorrecht had om in Driehuizen skool te lope van 1888-1893. As ik skraif „voorrecht”
den bedoel ik deer in de eerste plaas mee, dat ik, en wai allegaar, zuk prachtig onderwais hewwe genote
van meister Sellemans. We hadde maar 'n klaine skool, met twei lokale, en zowat 40 kindere, Rooms en
Protestant deur mekaar. De drie leigste klasse voor de juffrouw, de drie hoogste voor meister. In het
tussenskot ware twei skuifdeure, en er was ok 'n opening bai de muur, weer de kachel in stond, die zo
de twei lokale verwarmde. Meister Sellemans was z'n taid veer vooruit. Wat de teugewoordege lui nou op
de skole lere, hewwe wai in die taid ok al had.
Bv. Skoolwandelinge. Den gonge we soggens de daik op en moste we blomme plokke en alderande plante. En
as dat dein was vertelde meister over Jan Leegwater, 'n molemaker uit de Raip, die de Skermer droog
maakt had. As we weer terug ware, krege we les in plantkunde. We moste thuis ok de krant leze, en as
we vreemde woorde teuge kwame, moste we die opskraive, en den lag meister die neiderhand uit. De
jaartalle konne we allegaat „op 'n ûrt”. Ok moste we thuis gedichte leren, soms
hêle lange, en die den voor de klas voordrege, met de gebare d'r bai, net as 'n toneelspeulder.
Hai leerde ons zinge van
„Hoera, hoera, mainhorengetoet, blaast alle vroegtaideg wakker”, enz. op drie stemme. En
meister speulde ons den eerst alle stemme voor op z'n viool. Er ware twei maidjes, Guurtje Nap en
Marijtje Hardebol, hiette ze, die konne merakel mooi zinge. Ze zonge den op twei stemme van „De
zon is weg, 't is avond weer, en ik vind hier nerregens herreberg meer”, dat was van 'n vlindertje,
dat verdwaald was. Ien keer begon ik er van te huile, maar deer kon ik niks an doen, en toe de âre
me uitlachte, krege ze van meister 'n standje, die begreep main wel.
Ien keer hewwe helegaar 'n uitvoering geve in de herreberg, voor het Nut. Toe moste de jonges en maidjes
van de hoogste klasse die gedichte voordrege. Piet Hoogland most „Rembrands voorspoedige reis”
opzegge, 135 regels en „Het bezoek van Fohi” most ik doen en de are netuurlek ok, allerande
gedichte. Nei afloop zei Kees van Reenen, die was in het bestuur, teuge main: „Jai zelle 'n goeie
toneelspeuler worre” en ik bar groos netuurlek. En de liedjes van twei en drie stemme hewwe toe
ok zonge. Meister las nag 'n mooi verhaal voor. Het was 'n merakele mooie eivend! Toe moste we 's nachts
in donker nag heel nei de Zuyervaart, maar dat hadde we der makkelek voor over.
Seumersas het te heit wier in skool (80 grade) denkrege we gien vrai, zo as nouw, niks hoor! Den gonge
we nai buite met onze laie en grifte, en moste we op ons platte gat, op de grond, uit het zontje, teuge
de muur zitte, meister zaten op het hekkie, en gaf dictee. Ien dag in het jaar most meister nei de
„Skoolmeistersvergadering” in Allekmaar. Den krege we vrai. Maar deervoor in de plaas,
moste we zaterdags (die aars vrij was) de hele dag nei skool, om de skade in te hale. Plichtsgetrouw!
Ik weunde heel an 't end van de gemeente Zuid- en Noordskerremer, weer Driehuizen ok onder hoorde, en
het was 'n uur lope, maar we ginge met 'n groot koppel, de stikkezakke mee, al speulende, en hadde er
niks gien erreg in. In de winter was 't welderes bar koud, zo as in '90, maar toe hewwe toch maar drie
dage verzuimd, vanwege die grote sneeuwsturreme in Jannewarie, en we krege altaid 'n pluimpie van meister
as ie ons weer zag komme. As het hard regende, wiere we welderes wegbrocht of haald, deur de ien of are
boer, met de bakwage onder 'n groot kleid.
De Skerremers hewwe ok naggeres errig vochte met de Driehuizeners. We hadde bai ons 'n jonge met rood
heer. Die skolde ze den uit voor „rooje hond” en den skolde wai terug van „jullie
weune in 'n kraaienest” (de scheldnaam van het dorp). En op iemes oggende kwam het helegaar tot
'n veldslag. We wiere nl. opwacht op de daik, maar wai ware in de slechtste „pesisie”,
omdat wai de hoge kluft van de daik opmoste, maar we hadde stokke meenome en stormde in geslote geledere
onder anvoering van Klaas Zijp uit de mole, 'n grote starreke jonge, nei bove, en de teugepartai gong
an de haal. Maar meister, die er wat van „neust had”, was bar kwaad en we moste allegaar
500 regels skraive van „wij moeten met elkander vriendschappelijk omgaan”!! We hewwe d'r
vaif dage over dein, en neidien nooit meer vochte, miskien ok wel omdat die rooie jonge van skool of
ging.
Op 'n keer dat we uit skool nei huis ginge, hewwe ok naggeres 'n groot ongeluk had. We hadde op het ais
van de vaart lope, maar het was jerubel slecht, en hier en deer ware dooigate. We ben er toe ofgaan,
maar ien jonge, Cor Duinmeyer, wou niet. Wai liepe deuren opiens hoorde we hem ontzettend skreeuwe, as
'n mager varreke, en zagge allien z'n hoofd nag maar. Toe zai diezelfde „rooie jonge” (hai
was de ouste): „Ik zel plat op het ais op mijn buik gaen legge, en dat motte jullie ok doen,
achter mekaar, en mekaars biene vasthouwe, en den skuive we zo vooruit. Dat hewwe toe dein en wiste
hem der uit te halen. Voor z'n straf most ie zonder ete te bed van z'n moeder. Maar ze bedankte ons met
trane in d'r oge.
Den wil ik nag wat skraive over enkele persone van het durp. We kwame onderweg veul 'n man teuge, die
weunde in „De Hut”, 'n klain gehuchie, effies veerder van Driehuizen: Bram de ganzeplokker.
Dat was z'n vak, z'n echte naam weet ik niet meer. Maar die zai altaid as we hem teugekwamme: „Julle
kenne wel nei huis gaan, jonges, want meister is ziek!” En den wai: „Je lieget” en
den had ie barre skik.
En den had je Meraitje Skerremer, 'n erg arreme vrouw, die weunde in 'n heel klain hokkie, achter de
winkel van Gert Half, de poepezak, en deer verkochte we onze snoepcente voor stokzoethout, kokinne,
en grote brokke, mooi gekleurd suikergoed. Ze kon heel slecht zien, en er ware welderes jonges, die
den niet betaalde, en zaide, dat ze der cent neerlait hadde. Maar as 't uitkwam, sloege we ze op 'r
donder.
En effies veerder was 'n man, die handelde ok in die spulle, Jan de Wit. Hai was verskrikkelek mager
en griezelig om te zien, en kon meist niet lope. Hij weunde in 'n boetje van Kees Pel. Z'n bed stond
op 'n stal en op de âre stal, neistan, stond 'n koe. Hij zat winter en zeumer op 'n ouwe, riete
leuningstoel en op 'n wankel tafeltje lage z'n „heerlijkhede” in 'n plat kissie, waarvan
wai, trots alle viezighede, toch lekker smikkelde.
Den was er nag Kee Pilkes, met 'r galanteriezaakie, weer we onze grifte kochtte à 1 cent. Met
Sunterklaas, had ze achter 'n klein raampie 'n uitstalling van prente van 'n cent, Genoveva, Blauwbaard,
enz., prenteboekies en speulgoed. Prachtig! Effies veerder weunde bakker Groot, die 'n mooi uithangbord
had, met 'n vers erop:
De Buisman bai de Zee, De bakker bai de oven,
Wij wachten hier ter stee, De zegen Gods van boven.
An de iene kant 'n skip met volle zeile, ande are kant 'n bakker die brood uit de oven haalt, merakel
mooi skildert deur Jan Grootes.
Er naast weunde Antje de Gooyer, ok in 'n winkeltje, met 'n grote skel an de deur, die bar kwaad wier
as we de winkeldeur ope gooide en den hard wegliepe. Foei! En teugenover skool, weunde twei bejaarde
broers met hun zuster. De Dekker's, zo hiette ze, het ienegste R.K. gezin op het durp, in 'n heel oud
boerderaitje (miskien nag ien van de eerste huize), die alle Zundage met 'n skuitje te kerk gonge,
heel nei de Raip. En den de Noole, dat ware ok bekende fegure. Dat ware vissers.
De kerk is jare lede verbrand deur het onweer, maar d'r is weer 'n nuwe bouwt op „Het klooster”,
'n stik grond dat zo hiet.
Driehuizen ligt niet in het verkeer, zelfs geen bus komt erlangs. Dit is misschien wel een van de
redenen, dat er zo weinig van bekend is. Toch is het een aardig, pittoresk dorpje. Bijna elk huis is
'n schilderijtje, waaraan ik een bijzonder prettige herinnering heb, en vooral, zo als ik in de aanhef
schreef, aan mijn voortreffelijke leermeester, wijlen Hr Sellemans, aan wie ik veel heb te danken en
die ik steeds met ere zal blijven gedenken!