» Religie
» Feestkontakt 50 jaar parochie Andijk 1948-1998
» Pagina 1-2
De Rooms-Katholieke kerk
Voor de hervorming, d.w.z. voor 1600 was alles Katholiek. Waar de Andijkers toen
kerkten, is niet bekend. Waarschijnlijk in een van de Streekdorpen, waartoe ze
bannegewijs behoorden, of in Wervershoof, dat voor de meeste het dichtste bij
was. Na de Hervorming, vooral na de Synode van Dordrecht in 1618, waait er een
andere wind. 'Roomsen' mogen in geen enkele regering zitting hebben en in
het openbaar kerken is hen verboden. Weldra hebben ze drie schuilkerkjes. Een op
de Lagedijk en twee op Andijk, nl. op de Bangert (oude woning Piet Swart t.p.v.
Dijkweg 400) en in de Bakkershoek (Jan Dekker de post, daarvoor timmerwinkel
Ellerbroek, t.p.v. Dijkweg 245). Dat gaat zo bijna twee eeuwen door. Van 1754
tot 1765 is Josephus Maju pastoor te Wervershoof. Tijdens zijn bediening wordt
de 'sluipkerk' in de Bangert hersteld en vergroot, nadat er 40 jaar niets
aan gedaan is. Van 1781 tot 1795 is Johannes Culeman pastoor. Hij stelt voor: de
drie schuilkerken op te heffen en een grote kerk midden in Wervershoof te
bouwen.
Wervershoof is nu het centrum, maar voor de Rooms-Katholieken in de Bakkershoek
betekent dat bijna een uur lopen, 'per pedes apostolorum'.
Eigen gerij hebben maar weinigen. Tot na 1900 wonen er nog Katholieken in de
Bakkershoek, maar geleidelijk trekken zij weg naar het Westen, naar de Bangert,
dichter bij hun kerk.
De Andijker bevolking had zich bij de beslissing van 1805 van een centrale
katholieke kerk in het dorp Wervershoof wat gemakkelijker neergelegd dan die van
Onderdijk. Toch bleef ook onder deze mensen van de oude wijk Bangert het
verlangen levendig naar een eigen kerkgelegenheid. De overheid zelf erkende de
redelijkheid van deze verlan-gens en toen men in 1873 wilde proberen om in
Onderdijk een eigen parochie te krijgen, schreef Mgr. G. Wilmer de bisschop van
Haarlem het volgende. 'Ook te Andijk, zegt men, zou men zoiets willen
beproeven. De meening is zeker goed te prijzen maar de middelen moeten ook niet
ontbreken.' (archief Bisdom Haarlem, Uitgaande stukken 14 sept. 1873). Maar
men had de activiteit van Andijk wat al te hoog aangeslagen. De gehele
onverkwikkelijke strijd tussen Wervershoof en Onderdijk met als inzet eigen
zelfstandigheid, ging aan de bevolking van Andijk voorbij.
In 1860 wordt Wervershoof de parochie van Sint Werenfridus. Reeds in 1862 wordt
de kerk alweer 'bouwvallig en te klein' gevonden. De nieuwe pastoor van
Maasland wil een nieuwe kerk en die komt er! In 15 maanden is, dankzij het
gunstige weer, de kerk gereed en wordt op 28 juli 1875 ingewijd. Het feest wordt
met een groot vuurwerk besloten. Voor de Katholieken van Andijk is dit bijna 75
jaar hun kerk.
Toen de kwestie voor Onderdijk door Haarlem uitgemaakt was, probeerden de
kerkmeesters van Wervershoof de zaak in eigen hand te houden en zelf een
oplossing voor Andijk te zoeken. Als hier Haarlem ook aan te pas zou moeten
komen en het bisdom zou ook dit deel zonder meer van de parochie afsnijden, dan
zou Wervershoof geen voldoende levenskansen hebben. Dat men in het kerkbestuur
van Wervershoof zo redeneerde, blijkt uit het verslag van 12 juni 1918. De
pastoor had aan de vergadering medegedeeld dat Onder-dijk een zelfstandige
parochie zou worden. Hij was diep teleurgesteld om deze beslissing en verwachtte
een sterke teruggang op godsdienstig en financieel vlak in de eigen parochie. In
één adem sprak hij verder over een hulpkerk in Andijk: hij scheen daardoor te
willen zeggen: laten wij, als we er zonder kleerscheuren af willen komen, het
bisdom en de Andijkers voor zijn. Er is zelfs sprake geweest van het oprichten
van een hulpkerk ten tijde van de aanleg van de proefpolder. Door pastoor P.
Bonnet (1932-1935) uit Wervershoof werd echter een eerste aanzet gegeven naar
een zelfstandige parochie Andijk, zoals uit het volgende blijkt.
