» Boeken » Ter herinnering aan de 25-jarige Bevrijding » Pagina 31
't Is vast wel een teleurstelling voor de Duitsers geweest, die nog
groter werd, toen bleek, dat tussen al het kerkvolk ook nog hun enige
arrestant van die middag gevlucht was. Die was met de stroom kerkgangers meegelopen en had gemaakt, dat ie wegkwam.
Omdat er toch verder geen mens belangstelling voor hen had, zijn ze toen
maar weer vertrokken, en konden de schuilkruipers in de kerk ook weer naar
huis gaan. Het bijwonen van de kerkdiensten werd voor de onderduikers toch
te gevaarlijk. Het was hier nu goed gegaan, maar we hoorden ook wel andere
verhalen. In de grote steden omsingelden de Duitsers soms de kerken en
arresteerden dan iedereen die daarvoor in aanmerking kwam. Daarom ging men
hier bijeenkomsten houden bij sommige mensen aan huis, wat veiliger was, want de maatregelen van de Duitsers werden met de dag scherper.
De bezetters werden steeds verder teruggeslagen uit de landen die ze
veroverd hadden. Zwaarder werden de bombardementen op hun fabrieken en
steden en daardoor werd hun gebrek aan alle mogelijk dingen nog groter.
Dat bracht hun tot nog grotere terreurdaden. Ze vorderden van alles. Van
fietsen tot aardappels, van auto's tot graan. Ze sleepten Nederland leeg.
Bussen, auto's, treinen, trams, schepen, alles brachten die sleepkevers naar Duitsland.
Het ging nu zo langzamerhand hard tegen hard. De Duitsers, die het werk
van de ondergrondse gruwelijk de keel uithing, stelden standgerichten
samen. Dan werden er soms in het wilde weg, niets vermoedende burgers gearresteerd, en uit wraak zonder enige vorm van proces neergeschoten.
Maar niet alleen de Duitsers kregen gebrek, ook de Nederlanders zelf. Aan
kleren, schoenen, eten, aan bijna alles kreeg men gebrek. En met deze
vooruitzichten begon toen voor Nederland het rampjaar 1944. Een jaar,
waaraan de oudere mensen met huivering terugdenken. Maar toch ook het jaar
waarin de bevrijding dichterbij kwam. Want waar eigenlijk niemand op
rekende, zelfs de Duitsers nog niet zo direct, was de invasie in Normandië. Alles was zo geheim voor bereid.